Zasto je azbest opasan?

Istrazivanja su pokazala, da azbestna vlakna mogu ostaviti teske posledice po zdravlje onih koji se nadju sa njim u kontaktu. Najveca opasnost je od udisanja vlakana. Ne postoji stepen izlozenosti koji se moze smatrati sigurnim! Cak i male kolicine azbesta mogu pogubno uticati na covekovo zdravlje! Ipak, sto je veca izlozenost azbestu, to je i veca opasnost. Uticaj azbesta se ne mora javiti odmah: ponekad moze proci i do 30 godina do pojave prvih simptoma bolesti koje se javljaju kao posledica azbesta. Azbest dovodi do pojave raznih bolesti.
Azbest kao mineral nije opasan, vec su opasna azbestna vlakna. Zato se najveci problemi javljaju kod ljudi koji su direktno izlozeni azbestu (npr. rudari, koji kopaju azbestne minerale, radnici u fabrikama koji preradjuju azbest itd.) ali se ne moze negirati opasnost ni kod ljudi koji ne rade sa azbestom ali se on nalazi u njihovoj neposrednoj blizini (npr. ljudi koji zive u zgradama napravljenim od azbesta, kakve su one u "Azbestnom naselju"). Kod ovih drugih opasnost je relativno mala, dok je azbest cvrsto vezan za ostale materijale. Medjutim, sa starenjem tih proizvoda, oni polako gube svoja svojsta, postaju krti, lako se lome, tako da azbestna vlakna napustaju proizvode i odlaze u spoljasnju sredinu. Kada se oslobode, zbog svojih osobina, azbestna vlakna mogu dugo ostati u vazduhu (ili npr. na objektima u vidu prasine) tako da se lako mogu udisati.

Bolesti kao posledica azbesta

Kao sto smo naglasili, najvecu opasnost predstavlja udisanje azbestnih vlakana. Kada se nalazimo u sredini gde se ta vlakna nalaze, svaki put kada udahnemo, ona ulaze u nas sistem organa za disanje. Jedan deo tih vlakana, zajedno sa drugim vecim cesticama biva zaustavljen u nasem grlu i nosu. Kako su vlakna azbesta tanka i mala, najveci deo dospeva do nasih pluca. Kada se nadju u plucima, azbestna vlakna tu i ostaju. Neka veca vlakna se zadrzavaju u gornjim disajnim putevima a neka prodiru i do najdubljih delova plucnog tkiva. Takodje, azbestna vlakna se mogu iz pluca preneti i do drugih organa. Na kraju, ova vlakna se mogu uneti u organizam i gutanjem, pa mogu dospeti i do organa za varenje.

Vise o bolestima koje izaziva azbest mozete naci u sekciji "Bolesti".

Kakve to veze ima sa "Azbestnim naseljem"?

Kao sto samo ime kaze, ovo naselje je izgradjeno od materijala koji vecinom sadrzi azbest. Samo naselje je izgradjeno 60-ih godina, kao privremeno resenje, sa rokom upotrebe od 10 godina (znaci, rok upotrebe je istekao jos pre vise od 20 godina!!!). Zgrade su izgradjene od celicne konstrukcije na koju su postavljene ploce (sper-ploce) od materijala koji sadrzi azbest. Takodje se na krovu nalaze ploce za pokrivanje od azbesta. Te ploce su pocele da trule (rok upotrebe istekao pre vise od 20 godina!!!), tako da se kancerogeni materijal siri u okolnu sredinu.
Pogledajte sekciju "Naselje" da biste videli u kakvim uslovima zive stanari ovog naselja!

Sta se mora uraditi?

S obzirom na dotrajalost naselja i izlaska azbestne prasine u okolinu, kao i zbog cinjenice da su zgrade toliko propale da se u njima ne moze ziveti, jedino resenje je da se stanari rasele a zgrade demontiraju. Posebno naglasavam rec "demontiraju" jer bi rusenje zgrada na klasican nacin dovelo do ogromne kontaminacije vazduha azbestnim vlaknima, kako u okolini naselja, tako i celom gradu! Pogledajte kako se demontiraju azbestne zgrade u svetu.

Azbestno Naselje

A block of 28 buildings in the central part of Bele Vode was built in 1966 ^[1] as an experimental complex and a temporary settlement for the next 10 years. However, inhabitants were not resettled after 1976, and in the mid 1990s it was discovered that the buildings were built with the use of cancerous asbestos instead of concrete, thus they were supposed to be emptied after 10 years. Tenants began a campaign for the demolition of the settlement (which became known as Azbestno Naselje, Serbian for asbestos settlement) claiming deteriorating health and above average cancer occurrence rate (including deaths), as a result of the poisonous asbestos. City government promised help but refused to accept that asbestos is responsible for the health problems of the tenants. However, after over 10 years of protest and campaigning, the demolition of 14 buildings began in June 2006 and it is supposed to end by 2011. As the neighborhood is de-facto being rebuilt, new streets, parking places and traffic infrastructure will be reconstructed or build. Problem is that buildings with asbestos are a threat for the environment so they can't just be demolished, instead they have to be deconstructed, so the process is very slow. Removing asbestos pannels (roof and façade) from one building takes 40 days. City Institute for public health oversees the demolition and measures the concentration of asbestos dust in the air. Pannels are removed by hand and constantly watered to prevent the dispersion of dust. They are then packed in a special wrapping material, send to the temporary storehouse in the town of Ruma in the province of Vojvodina, and then sent to Germany for recycling. Also, when the building is completely demolished, a 5 centimeters thick layer of earth beneath is being removed also.

Đilas: Počeli radovi na mostu Zemun-Borča

Radovi na mostu Zemun-Borča preko Dunava su počeli, izjavio je danas gradjanin Beograda Dragan Đilas.

-On je novinarima prilikom obilaska Poljoprivredne korporacije "Beograd" kazao da su stigli prvi radnici i kontejneri iz Kine, da je dobijena dozvola za formiranje gradilišta i napravljen je pristupni put.

 -Gradske vlasti nisu zadovoljne s dinamikom radova, ali verujemo da će se to popraviti. Očekujem da će kada zaista počne da se radi, gradnja ići dinamikom kojom kineske građevinske firme rade svuda po svetu i u Kini", kazao je Đilas.

-Gradonačelnik Beograda je izrazio uverenje da će most i 27 kilometara pristupnih saobraćajnica biti zarvšeni u roku, a to je proleće 2014. godine. 

-Đilas je kazao i da u naselju Prigrevica u barakama živi oko 70 porodica u blizini mesta gradnje mosta Zemun-Borča i da je tek potrebno naći pravni osnov kako da dobiju stanove nakon raseljavanja.

-Prema njegovim rečima, jedan deo obaveza oko izmeštanja tih porodica
preuzeće Grad Beograd i obezbediće im stanove, a za ostale će problem biti rešen u saradnji s kompanijom Napred, čije su to barake.

- Ti ljudi već desetinama godina žive u katastrofalnim uslovima, a mi smo pokazali dobru volju da ne gledamo svaki pravni paragraf jer bi verovatno trebalo da napuste privremene objekte bez naknade - kazao je Đilas.

 Gradonačelnik Beograda je naglasio da ne postoji mogućnost da se zbog toga radovi na toliko velikom projektu uspore i dodao da je većina tih porodica zadovoljna jer će dobiti bolje uslove života.

Pismo poslato nevladinim organizacija, zaštitniku gradjana, medijskim kućama, ''gradonačelniku''... 


U vezi sa izgradnjom mosta Zemun – Borča zbog čega treba da budu srušeni stambeni objekti u ulici Pregrevici u Zemunu, obraćamo se javno sa molbom da se ispoštuju prava građana koji ovde stanuju a koja su utemeljena, između ostalog, i u međunarodnim zakonima o ljudskim pravima, Međunarodnom paktu o ekonomskim, socijalnim i kulturnim pravima (UN, 1996) , Osnovnim principima i smernicama u vezi evikacija i raseljavanja zasnovanih na razvoju (A/HRC), čija je Srbija potpisnica.
Stanari u ovim stanovima žive od 1967. godine, a stanarsko pravo su dobili od preduzeća „Napred“ (za šta postoje papiri). Preduzeće „Napred“ se 2006. odreklo ovih stanova u korist stanara, za šta takođe postoje dokumenti kao dokaz. 
Na sastanku sa Direkcijom za građevinsko zemljište stanarima su ponuđene zajedničke prostorije u barakama sa zajedničkim kupatilima, dok stanari u stanovima koji treba da se sruše imaju stanove sa adekvatnim uslovima stanovanja; uz konstatovanje onih koji su vodili sastanak odnosno predstavnika Direkcije da je alternativa za smeštaj u barakama sa zajedničkim kupatilima jedino ulica, što je naravno protivno sa aktima navedenim u prvom paragrafu, a koji jasno kažu da svi oni pogođeni iseljavanjem, bez obzira da li imaju vlasništvo nad svojom imovinom, treba da imaju pravo na nadoknadu gubitka, prikupljanja i transport njihove imovine koja je pogođena iseljavanjem, što obuhvata prvobitni stambeni prostor i zemljište koji su izgubljeni ili oštećeni u procesu (stavka 61. Osnovnih principa i smernica u vezi evikacija i raseljavanja zasnovanih na razvoju), isto tako sva lica, grupe i zajednice u procesu preseljenja imaju pravo na alternativno zemljište jednakog ili boljeg kvaliteta i smeštaj koji mora da zadovolji sledeće kriterijume: pristupačnost, priuštivost, pogodnost za stanovanje, sigurnost posedovanja imovine, odgovarajuću lokaciju i pristup osnovnim uslugama kao što su zdravstvena nega i obrazovanje (opšti komentar br. 4 o pravima za adekvatno stanovanje koji je usvojio Komitet za ekonomska, socijalna i kulturna prava 1991. godine).
Iseljenja ne treba da dovedu do toga da pojedinci ostanu bez krova nad glavom, ili ugroženi mogućnošću kršenja drugih ljudskih prava. Država mora da donese odredbe za usvajanje svih odgovarajućih mera, uz maksimalno korišćenje svojih resursa, kako bi se postarala da alternativni stambeni prostor, preseljenje ili pristup plodnom zemljištu, u zavisnosti od slučaja, budu dostupni i stavljeni na raspolaganje, i to naročito onima koji nisu u mogućnosti da se sami izdržavaju. Alternativni stambeni prostor treba da bude što je bliže moguće prvobitnom mestu boravka i izvoru životnih prihoda žrtava iseljenja. (stav 41. Osnovnih principa i smernica u vezi evikacija i raseljavanja zasnovanih na razvoju)
Ovim dopisiom molimo da oni koji su za to nadležni sprovedu mere zaštite prava iseljenih osoba, a koja i uključuju procese da se ljudima koji će možda biti iseljeni obezbedi pravi pristup svim relevantnim informacijama, da ih konsultuju u vezi sa predloženim iseljenjima i alternativama iseljenju kao i relokacijama u slučajevima gde nema alternative iseljenjem, što ne podrazumeva neprofesionalno i neljudsko ponašanje predstavnika Direkcije za građevinsko zemljište na sastancima sa stanarima.
Zanimljivo je da je na pomenutom sastanku sa Direkcijom prisustvovao i gospodin Aleksandar Šćekić iz preduzeća „Napred“ koje u ovom slučaju nema nikakvog učešća, pa isto tako tražimo da se javno objasni uloga preduzeća koje se odreklo stanova 2006. godine na sastanku na kom se raspravlja o raseljavanju lica iz tih istih stanova.
Ovim putem molimo da se spreči namera da se prekrše naša osnovna i zagantovana prava i da nam se u slučaju rušenja naših stanova zarad izgradnje mosta Zemun-Borča obezbedi adekvatna alternativa.